“สมอง” คือ ส่วนสำคัญที่สุดของร่างกาย เพราะเป็นศูนย์กลางในการทำหน้าที่สั่งการและควบคุมการทำงานของระบบต่าง ๆ ทั้งการรับรู้ การนึกคิด การเคลื่อนไหว แต่เมื่ออายุมากขึ้น ยิ่งใช้งานสมองหนัก พักผ่อนน้อย เกิดความเครียดสะสม ก็จะยิ่งส่งผลให้สมองเกิดอาการล้า และส่งผลกระทบไปสู่ระบบอื่น ๆ อีกมากมาย
โดยเฉพาะอย่างยิ่ง “วัยทำงาน” ที่ต้องใช้สมองอย่างหนักหน่วง จากความเครียด ความกดดัน มุ่งมั่นทำผลงานออกมาให้ดีที่สุด เนื่องจากมีการแข่งขันของตลาดแรงงานที่ค่อนข้างสูง จนเกิดพฤติกรรมที่ส่งผลเสียต่อสมองแบบไม่รู้ตัว ดังนั้นเราจึงควรระวังพฤติกรรมต่าง ๆ ที่อาจทำร้ายสมองของเราได้ ลองมาดูกันว่ามีอะไรบ้าง “สมอง”
7 พฤติกรรมที่ทำร้าย “ระบบประสาท” และ “สมอง”
- ไม่กินอาหารเช้า
ด้วยไลฟ์สไตล์คนยุคใหม่ “นอนดึก ตื่นเช้า และเร่งรีบ” จนลืมสิ่งสำคัญที่สุดอย่างการกิน “อาหารเช้า” ซึ่งเป็นมื้อที่สำคัญที่สุดของวัน และยิ่งนานวันเข้าก็ยิ่งเพิ่มโอกาสที่จะเป็นโรคสมองเสื่อม เนื่องจากในขณะที่เรานอนหลับสมองจะขาดพลังงานและสารอาหารไปหล่อเลี้ยง การกินอาหารเช้าจึงเป็นการเติมพลังสมอง - ติดหวาน กินน้ำตาลมากเกินไป
การกินของหวานหรืออาหารที่มีน้ำตาลมากเกินไป จะไปขัดขวางการดูดซึมโปรตีนและสารอาหารที่มีประโยชน์ต่อสมอง ทำให้มีปัญหาในเรื่องความจำ นอกจากนี้ยังส่งผลให้เกิดภาวะระดับน้ำตาลในเลือดไม่คงที่จนฮอร์โมนอินซูลินทำงานไม่ได้ตามปกติ - พักผ่อนน้อย
การไม่ได้นอนหลับพักผ่อนอย่างเพียงพอหรือนอนหลับไม่มีคุณภาพ จะส่งผลต่อการทำงานของสมองโดยตรง เนื่องจากในขณะที่เรากำลังนอนหลับอวัยวะต่าง ๆ ในร่างกายรวมถึงสมองจะได้รับการฟื้นฟู แต่หากพักผ่อนไม่เพียงพอ ก็จะทำให้ระบบต่าง ๆ ในร่างกายทำงานผิดปกติ กระบวนการเรียนรู้ช้าลง และเสี่ยงต่อโรคหลอดเลือดในสมอง - สูบบุหรี่
การสูบบุหรี่เป็นประจำเป็นอีกหนึ่งสาเหตุที่ทำให้สมองเสื่อม เนื่องจากในบุหรี่มีสารพิษที่ส่งผลเสียต่อสมอง เช่น สารนิโคติน (Nicotine) ซึ่งออกฤทธิ์ต่อผนังหลอดเลือด ทำให้หลอดเลือดตีบตัน เลือดไปหล่อเลี้ยงสมองได้น้อยลง ส่งผลให้ผู้สูบหรือผู้รับควันบุหรี่เกิดความเสี่ยงต่อภาวะสมองขาดเลือดจนเนื้อสมองตาย - เครียดเรื้อรัง
ความเครียด ทำให้การไหลเวียนเลือดไปเลี้ยงสมองลดลง และยังทำให้ฮอร์โมนคอร์ติซอล (Cortisol) เพิ่มสูงขึ้น ซึ่งหากเกิดบ่อยครั้งจะทำลายเซลล์สมองในบริเวณฮิปโปแคมปัส (Hippocampus) ซึ่งเป็นส่วนสำคัญที่ควบคุมความจำระยะยาวและการเรียนรู้ - สูดมลพิษ หรือ PM 2.5
มลภาวะทางอากาศ หรือฝุ่นขนาดจิ๋วที่มีขนาดเล็กไม่เกิน 2.5 ไมครอน (PM 2.5) เป็นอีกหนึ่งตัวการทำร้ายสมอง เนื่องจากมีขนาดเล็กสามารถปะปนมากับอากาศและเล็ดลอดเข้าสู่สมองผ่านทางเส้นประสาทการรับกลิ่นที่อยู่เหนือโพรงจมูก จนทำให้เกิดการอักเสบในสมองขึ้น เสี่ยงทำให้เกิดโรคสมองเสื่อมและเส้นเลือดสมองแตก - ทำหลายอย่างพร้อมกัน
การโฟกัสและทำหลาย ๆ อย่างพร้อมกันหรือที่เรียกว่า มัลติทาสกิ้ง (Multitasking) จะทำให้สมองปรับการทำงานอย่างรวดเร็วและสลับไป-มาอยู่ตลอด ส่งผลให้สมองทำงานหนัก และเสี่ยงต่อภาวะสมองล้า (Brain Fog Syndrome)
วิธีดูแลระบบประสาทและสมองให้ไบรท์ เสริมความจำ ป้องกันความเสื่อม
- กินอาหารให้ครบ 5 หมู่
การบำรุงสมองเริ่มต้นด้วยหลักการง่าย ๆ ก็คือ การกินอาหารมื้อเช้า และเลือกกินอาหารให้ครบ 5 หมู่ ได้แก่
– โปรตีน ช่วยให้ร่างกายเจริญเติบโต และซ่อมแซมส่วนที่สึกหรอ เช่น ไข่ อกไก่ หรือเนื้อสัตว์ไม่ติดมัน
– คาร์โบไฮเดรต ที่ให้พลังงานแก่สมอง เช่น ข้าว แป้ง และธัญพืช ควรเน้นกินแบบไม่ขัดสี
– เกลือแร่หรือแร่ธาตุ ช่วยให้ระบบในร่างกายทำงานได้ตามปกติ เช่น ผักและผลไม้ เช่น ผักใบเขียว หรือผักใบสีต่าง ๆ
– วิตามิน สารอาหารที่จำเป็นต่อระบบการทำงานของร่างกาย เช่น วิตามิน A, B, C, D, E,
– ไขมัน ช่วยสร้างพลังงานให้และความอบอุ่นแก่ร่างกายและนำวิตามินเข้าสู่กระแสเลือด ควรเลือกกินไขมันดี เช่น น้ำมันมะกอก น้ำมันดอกทานตะวัน ถั่วเหลือง - พักผ่อนให้เพียงพอและมีคุณภาพ
สมองจำเป็นต้องได้รับการพักผ่อนเพื่อฟื้นฟูเหมือนกับส่วนอื่น ๆ ในร่างกายการพักผ่อนให้เพียงพอจึงเป็นเรื่องสำคัญ โดยปกติแล้วเราควรนอนหลับวันละ 7-8 ชั่วโมง อย่างไรก็ตามควรคำนึงถึงการนอนหลับอย่างมีคุณภาพ ซึ่งเป็นการนอนหลับสนิท ไม่หลับ ๆ ตื่น ๆ - ออกกำลังกายสม่ำเสมอ
การออกกำลังกายอย่างน้อยวันละ 30 นาที 5 วัน/สัปดาห์ นอกจากจะช่วยให้ร่างกายแข็งแรง ลดโอกาสในการเป็นโรคติดต่อไม่เรื้อรัง (NCDs) ยังสามารถช่วยในการกระตุ้นการเจริญเติบโตของเซลล์ประสาทและเซลล์สมองได้ และยังช่วยให้เลือดไหลเวียนไปเลี้ยงสมองได้ดี สมองทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ - เล่นเกมบริหารสมอง
ถ้าอยากฝึกสมองให้มีทักษะความจำที่ดี มีไหวพริบ การเรียนรู้สิ่งใหม่ ๆ และการฝึกคิด วิเคราะห์ รวมถึงการสร้างสรรค์ ถือว่าเป็นสิ่งที่จำเป็น โดยเราสามารถใช้เกมรูปแบบต่าง ๆ เช่น เกมกระดาน เกมเคลื่อนไหวร่างกายช่วยกระตุ้นให้สมองพัฒนาได้ - ฝึกสมาธิ
การฝึกสมาธิทำให้ความจำดี อารมณ์ดี และลดความเครียดได้ แถมยังช่วยเพิ่มระดับของสารเซโรโทนิน (Serotonin) ซึ่งเป็นสารสื่อประสาทสำคัญในการควบคุมอารมณ์ หากอยู่ในระดับที่เหมาะสมก็จะทำให้รู้สึกดี มีความสุข
ตัวช่วยเสริมให้ระบบประสาทและสมองทำงาน
สก๊อต รังนกแท้ รอเยล โกลด์ บี3 พลัส รังนกแท้สีเหลืองทองจากถ้ำธรรมชาติ 100% อยู่เคียงข้างคุณในทุกสถานการณ์ มี Amino Acid 18 ชนิด และ วิตามินบี 3 ช่วยในการทำงานของระบบประสาทและสมอง เพิ่มภูมิคุ้มกันให้ร่างกาย พลัสสิ่งดี ๆ ด้วยรังนกแท้สีเหลืองทองจากถ้ำธรรมชาติ และวิตามินบี 3
